So với thoái hóa khớp gối hay khớp háng, tình trạng bào mòn sụn khớp ở vai không quá phổ biến. Tuy nhiên, ước tính có đến 1/3 người trên 60 tuổi gặp phải vấn đề sức khỏe này. Chưa dừng lại ở đó, thoái hóa khớp vai hiện đang có xu hướng trẻ hóa bởi nhiều nguyên nhân.

Vậy, do đâu khớp vai lại bị thoái hóa? Làm thế nào để điều trị bệnh hiệu quả? Có thể chủ động phòng ngừa thoái hóa khớp vai ngay từ đầu không? Những vấn đề này sẽ được ThS.BS.CKI Đặng Khoa Học giải đáp chi tiết thông qua bài viết sau.

Thoái hóa khớp vai là gì?

Thoái hóa khớp vai là những thương tổn dẫn đến bào mòn lớp sụn và suy giảm chức năng hoạt động của vai. Trong đó, 2 khớp thường bị thoái hóa nhất là:

• Khớp ổ chảo – cánh tay: tạo bởi ổ chảo của xương bả vai và chỏm xương cánh tay, tạo điều kiện cho vai thực hiện những chuyển động với biên độ rộng.
• Khớp cùng – đòn: tạo bởi đầu ngoài xương đòn và mỏm cùng của xương bả vai, thường dễ bị thoái hóa hơn so với khớp ổ chảo – cánh tay.

Nguyên nhân thoái hóa khớp vai

• Chấn thương: Thoái hoá khớp cùng – đòn thường xảy ra ở những người thường xuyên phải thực hiện những động tác cần đến vai, ví dụ như thể thao bóng chày, tennis, bóng chuyền, ném hoặc nâng vật qua khỏi đầu… Trong khi đó, thoái hóa khớp ổ chảo – cánh tay chủ yếu là hệ luỵ từ chấn thương vai trước đó, có thể gồm:
  • Gãy xương
  • Trật khớp
  • Biến chứng sau phẫu thuật
  • Trong một số trường hợp, khớp vai bị thương tổn có thể không bộc lộ triệu chứng cho đến nhiều năm sau đó.

Ngoài những nguyên nhân trên, các chuyên gia ước tính 90% bệnh nhân còn có ít nhất một trong số những yếu tố nguy cơ như sau:

• Độ tuổi: Theo thời gian, sức khỏe xương khớp sẽ yếu dần và dễ dàng bị thương tổn, thoái hoá. Do khớp vai phải hoạt động nhiều và có biên độ vận động rộng, quá trình bào mòn sụn khớp tại đây thường bắt đầu phát triển rõ ràng sau tuổi 50.
• Dị tật bẩm sinh: Vị trí xương không đúng theo giải phẫu sinh lý do dị tật bẩm sinh có thể làm tăng nguy cơ trật khớp vai, từ đó góp phần dẫn đến thoái hóa.
• Các bệnh viêm khớp tự miễn: Viêm khớp dạng thấp, gout (bệnh gút) hay viêm khớp nhiễm trùng đều có khả năng tác động đến khớp vai, qua đó đẩy nhanh quá trình bào mòn lớp sụn khớp tại đây.
• Giới tính: Một số nghiên cứu cho thấy các bệnh viêm khớp có xu hướng xảy ra ở phụ nữ đồng nghĩa với việc nguy cơ bị thoái hoá khớp, bao gồm cả khớp vai, ở phụ nữ cao hơn so với đàn ông.
• Béo phì: Tình trạng thừa cân (béo phì) vẫn có khả năng tác động đến sức khỏe khớp vai bằng cách tạo điều kiện cho các phản ứng viêm toàn thân xảy ra, qua đó góp phần vào sự phát triển của quá trình thoái hoá. Người có chỉ số BMI ≥ 30 sẽ được xem là bị béo phì.
• Di truyền: Trong một số trường hợp, căn bệnh thoái hoá khớp vai cũng có yếu tố di truyền. Theo bác sĩ, người có người thân, đặc biệt là mẹ, gặp phải vấn đề sức khỏe này thường sẽ có nhiều khả năng mắc bệnh từ sớm. Những yếu tố di truyền cụ thể liên quan đến quá trình bào mòn lớp sụn khớp vai hiện vẫn đang được nghiên cứu chuyên sâu.

Nhận biết các triệu chứng, dấu hiệu thoái hóa khớp vai

Trong thời gian đầu, không ít bệnh nhân chủ quan cho rằng những cơn đau và hạn chế vận động khớp vai thỉnh thoảng xuất hiện chỉ là biểu hiện của thói quen lười vận động hoặc đơn giản là dấu hiệu của tuổi già. Điều này dẫn đến sự chậm trễ trong việc chẩn đoán và điều trị thoái hóa khớp vai, qua đó làm tăng rủi ro phát sinh biến chứng nghiêm trọng, chẳng hạn như tàn tật vĩnh viễn.

Do đó, hãy mau chóng tìm gặp các bác sĩ chuyên khoa cơ xương khớp nếu có bất kỳ dấu hiệu, triệu chứng nào dưới đây, bao gồm:

1. Đau vai

Khác với đau vai bởi căng cơ hoặc chấn thương vùng ngoài, những cơn đau thường diễn ra ở sâu bên trong bộ phận này, đồng thời còn có thể bùng phát ngay cả khi bệnh nhân chỉ cử động vai với biên độ chuyển động bình thường, không quá rộng.

Ngoài ra, triệu chứng này còn có thể xuất hiện dưới dạng đau từng cơn hoặc âm ỉ vào ban đêm, gây gián đoạn giấc ngủ của người bệnh.

2. Cứng khớp vai

Một dấu hiệu khác dễ bị bỏ qua của thoái hóa khớp vai là cứng khớp, thường đi chung với tình trạng biên độ vận động giảm. Lúc này, ngay cả khi có người hỗ trợ xoay cánh tay, bệnh nhân dường như cũng không thể thực hiện động tác này.

Triệu chứng khớp vai đông cứng và kém linh hoạt có thể khiến người bệnh thường gặp nhiều khó khăn trong các hoạt động sinh hoạt hàng ngày, ví dụ như tắm rửa, thay quần áo…

3. Sưng vai do thoái hóa khớp

Ma sát giữa các đầu xương ở khớp vai có thể kích thích phản ứng viêm xảy ra và ảnh hưởng đến những mô mềm xung quanh, từ đó khiến chúng sưng lên. Tuy nhiên, so với những trường hợp viêm ở đầu gối hoặc bàn tay, biểu hiện sưng vai do viêm không quá rõ ràng.

4. Có tiếng lạo xạo, lục cục khi cử động vai

Lớp sụn khớp vai bị bào mòn sẽ làm lộ các đầu xương, khiến chúng ma sát với nhau mỗi khi bệnh nhân xoay vai, từ đó gây ra âm thanh lạo xạo, lục cục đặc trưng.

5. Các triệu chứng trở nên tệ hơn vào buổi sáng

Tình trạng đau và cứng vai có thể trở nên tệ hơn sau một đêm nhưng sẽ cải thiện nếu sau đó người bệnh thực hiện một vài động tác xoay vai nhẹ nhàng. Trong trường hợp cơn đau ở vùng vai trở nặng sau những động tác lặp đi lặp lại, bệnh nhân có thể đã bị viêm bao hoạt dịch.

Điều trị thoái hóa khớp vai hiệu quả

Thực tế, thoái hóa khớp là một vấn đề sức khỏe mạn tính và không có cách chữa lành hoàn toàn. Tuy vậy, ngày nay các chuyên gia có rất nhiều cách để giúp bệnh nhân giảm đau, đồng thời duy trì chức năng vận động cũng như tính linh hoạt của khớp đang chịu thương tổn. Trong đó, đơn giản nhất là xây dựng lối sống lành mạnh với những thói quen như:

• Ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, khoa học. Hãy tham vấn cùng bác sĩ chuyên khoa nếu chưa biết bị thoái hóa khớp vai nên và không nên ăn gì mới tốt.
• Cố gắng vận động nhẹ nhàng thường xuyên để duy trì tính linh hoạt của khớp vai.
• Chườm nóng, lạnh và xoa bóp đúng cách khi các triệu chứng khó chịu bùng phát.

Tuy nhiên, thay đổi thói quen sinh hoạt thôi vẫn chưa đủ. Bệnh nhân vẫn cần tuân thủ theo phác đồ điều trị của bác sĩ để để tối ưu hoá việc kiểm soát quá trình thoái hoá ở khớp vai, đồng thời ngăn ngừa biến chứng phát sinh.

Dựa theo tình huống đặc thù của từng trường hợp mà bác sĩ sẽ đề xuất giải pháp điều trị riêng cho mỗi người bệnh. Nhìn chung, các hướng điều trị thường bao gồm:

Sử dụng thuốc để điều trị

Thuốc giảm đau kháng viêm không chứa steroid NSAIDs (aspirin, ibuprofen, naproxen…) có thể xem là trị liệu đầu tay giúp bệnh nhân thoái hóa khớp vai tạm thời đẩy lui những cơn đau khó chịu.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng thuốc NSAIDs chỉ có hiệu quả trong thời gian ngắn, đồng thời có nguy cơ gây tổn thương đến đường tiêu hoá, thận và hệ cơ quan tim mạch khi được dùng lâu dài hoặc quá liều. Do đó, với những người có tiền sử mắc bệnh về dạ dày, gan, thận hoặc tim, bác sĩ có thể thay đổi toa thuốc bằng:

• Thuốc NSAIDs chọn lọc COX-2: “phiên bản” cải tiến của nhóm NSAIDs truyền thống với hiệu quả tương đương nhưng ít tác dụng phụ hơn, chỉ được dùng khi bác sĩ chỉ định.
• Thuốc giảm đau tại chỗ: thường là kem hoặc gel bôi ngoài da, có cả dạng kê đơn hoặc không kê đơn. So với thuốc giảm đau dạng uống như NSAIDs, loại bôi ngoài da này ít gây tác dụng phụ hơn nhưng đồng thời cũng không hiệu quả bằng trong những trường hợp cơn đau do thoái hoá bắt nguồn sâu bên trong khớp vai.

Thuốc tiêm

Trong một số trường hợp bệnh nhân không đáp ứng tốt với thuốc giảm đau dạng uống hoặc bôi ngoài da, bác sĩ có thể cân nhắc đến phương án tiêm thuốc gồm:

• Tiêm steroid cục bộ với tác dụng giảm đau sưng và cứng vai nhanh chóng
• Tiêm axit hyaluronic giúp “bôi trơn” khớp vai

Vật lý trị liệu

Tập vật lý trị liệu là một phần không thể thiếu trong hầu hết phác đồ điều trị thoái hóa khớp vai. Các bài tập co duỗi và tăng cường sức mạnh cho các cơ hỗ trợ khớp vai không chỉ giúp giảm đau, cứng vai do thoái hóa mà còn góp phần cải thiện biên độ vận động của khớp.

Bệnh nhân nên tham vấn cùng các chuyên gia vật lý trị liệu để lên kế hoạch tập luyện phù hợp. Đồng thời, hãy bắt đầu với cường độ từ thấp lên cao nhằm đảm bảo cơ thể có thời gian thích nghi với việc luyện tập, từ đó tối ưu hoá hiệu quả chữa trị.

Phẫu thuật điều trị

Nếu những phương pháp điều trị bảo tồn trên không đem lại kết quả như mong muốn, bác sĩ sẽ cân nhắc đến các phương án phẫu thuật, chẳng hạn như:

• Thay khớp vai toàn phần hoặc bán phần: chủ yếu dành cho những trường hợp khớp vai bị biến dạng, hư tổn nặng nề dẫn đến mất chức năng vận động, từ đó giúp bệnh nhân thoát khỏi nguy cơ tàn phế.

Trên đây là những phương pháp chữa trị thoái hóa khớp vai được chia sẻ từ bác sĩ phòng khám chuyên khoa Tâm Thuận Phúc. Khách hàng có thể trực tiếp đến hệ thống để được tư vấn cụ thể hơn về tình trạng bệnh, quy trình thăm khám chữa bệnh và chi phí điều trị bạn có thể liên lạc với phòng khám thông qua hotline: 0568468999 hoặc qua Fanpage của phòng khám, qua website http://pktamthuanphuc.com/ của phòng khám và qua trực tiếp phòng khám tại số 597A Phạm Ngọc Thạch, Khu phố 5, P.Phú Mỹ, TP.Thủ Dầu Một, Bình Dương